تبادل
لینک هوشمند
قراردادی که دولت بریتانیا سعی در بستن آن با دولت ایران کرد ولی با مخالفت ایرانیان موفق نشد.
سابقه
جنگ جهانی اول با پیروزی متفقان پایان یافته بود و وقوع انقلاب روسیه، همسایه شمالی ایران را موقتاً از بازیگری در عرصه جهانی ناتوان کرده بود. در این هنگامه، دولت بریتانیا که تقریباً خود را یکه تاز میدان می‌دید، به صرافت افتاد برای جلوگیری از نفوذ امواج انقلاب سرخ به سوی هندوستان، ایران را به عنوان کشوری حائل در آورد.
قرارداد
لرد کرزن وزیر وقت امور خارجه انگلستان، برای این کار قراردادی طراحی کرد که به قرارداد ۱۹۱۹ شهرت یافت. مطابق این پیمان، دست دولت بریتانیا در امور مالی و نظامی ایران باز می‌شد.
درباره ماهیت قرارداد ۱۹۱۹ و رشوه گرفتن عاقدین این قرارداد از انگلیسیها، بهترین سند اعترافات خود انگلیسیهاست. سر دنیس رایت، سفیر پیشین انگلستان در ایران در کتاب مستند خود تحت عنوان «انگلیسیها در میان ایرانیان» اعتراف می‌کند که قرارداد ۱۹۱۹ «بریتانیا را در امور داخلی ایران کاملاً مختار می‌ساخت و عملاً از مداخله سایر قدرتها مانع می‌گشت. فرانسه و ایالات متحده و شوروی مورد حمله قرار گرفت و اختفایی که در مذاکرات منتهی به آن ملحوظ گشته بود، و موضع مسلطی که قرارداد به بریتانیا تفویض می‌داشت با انتقاد شدید مواجه شد. برای ایرانیان این قرارداد در حکم تنگتر شدن حلقه طنابی بود که بریتانیا به گردن ایران انداخته بود و از دیدگاه آنان قیومیت و تسلط بیگانه با استقلال ملی مانعةالجمع بود. وزیران اعیان زاده سه گانه‌ای که کرزن و [۱]
رشوه
در این هنگام دولتی به ریاست میرزاحسن خان وثوق الدوله با حمایت سفارت انگلستان در تهران بر سر کار آمده بود. وثوق الدوله به همراه نصرت الدوله و صارم الدوله، وزرای کابینه‌اش با دریافت مقدار زیادی پول پای این قرارداد را امضا کرد.
مخالفت
بلافاصله پس از انتشار خبر انعقاد این قرارداد، سیدحسن مدرس علم مخالفت با آن را در داخل ایران برافراشت. او که در دوران فترت مجلس شورای ملی، مهم‌ترین حربه سیاسی خود را در دست نداشت، یک تنه مخالفت پرهزینه و خطرناک با قرارداد را رهبری کرد و توانست جلوی اجرای آن را بگیرد.
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
نظرات شما عزیزان:
برچسب‌ها:
- نويسنده : سینا فروتن